کد خبر:٤٠٧٩٨٥بازدید:491تاریخ درج:پنج شنبه ٢٠ تير ١٣٩٨

 طب الامام الرضا عليه السلام

منابع حدیثی

انتساب[۱]رساله ذهبيه به امام رضا عليه السلام و اعتبار آن، از موضوعاتى است كه مورد بحث و نقض و ابرام قرار گرفته است. از جمله مرحوم محدّث نورى در خاتمه مستدرك الوسائل، به تفصيل در مورد اين كتاب سخن گفته و اشكالات آن را مطرح كرده و پاسخ گفته است.[۲]

موافقان انتساب و اعتبار كتاب، دلائلى اين گونه اقامه كرده اند:

۱ . شيخ طوسى در الفهرست و ابن شهر آشوب در معالم العلماء از اين كتاب ياد كرده اند.[۳]

۲ . علّامه مجلسى، آن را از كتب مشهور برشمرده[۴]و متن كامل آن را در بحار الأنوار نقل و شرح كرده است.[۵]

۳ . نسخه هايى از اين كتاب و ترجمه آن در دست است كه مربوط به سده هاى هفتم و هشتم هجرى است.[۶]مرحوم محقّق كركى نيز دست نوشته اى از اين رساله دارد كه  در بحار الأنوار نقل شده است.[۷]

مخالفان اعتبار و انتساب كتاب نيز دلائلى ارائه كرده اند:

۱ . بيشتر نسخه هاى رساله ذهبيه، مرسل اند. نسخه هاى مسند نيز به نقل از محمّد بن جمهور عمّى است كه ضعيف المذهب و غالى معرفى شده است.[۸]

۲ . مقايسه متن رساله ذهبيه با متون معاصر آن نشان مى دهد كه اين نگاشته، تفاوت قابل ملاحظه اى با متون طبّى آن دوره ندارد كه اعجاب مأمون را برانگيزد.[۹]

۳ . هيچ يك از عالمان، محدّثان و فقيهان شيعه قبل از قرن يازدهم هجرى به اين كتاب استناد نكرده اند.

۴ . محلّ تشكيل جلسه در نيشابور، از منظر تاريخى نمى تواند صحيح باشد.

۵ . متن رساله ذهبيه دربردارنده مطالبى همانند خوردن ترياق اكبر است كه به سبب دربرداشتن اجزاى حرام گوشت، از منظر شرعى جايز نيست.

۶ . متن رساله ذهبيه با مبادىِ علم الهى امام سازگار نيست؛ زيرا در اين رساله، آموزه هاى طبّى را بر اساس تجربيات پزشكى و گفته هاى پيشينيان بيان كرده است.

براى آگاهى بيشتر از مباحث مرتبط با كتاب ، ر . ك : مقاله «پژوهشى در اعتبار رساله ذهبيه»، محمّد كاظم طباطبايى و هادى نصيرى، مجلّه علوم حديث ، سال هفدهم ، ش اوّل ، ص ۱۲۵ - ۱۴۳؛ مقاله «ترديدهاى آشكار و نهان علّامه مجلسى در باره اعتبار رساله ذهبيه» ، احمد عابدى، جعفر نكونام و هادى نصيرى، مجلّه پژوهش دينى ، ش ۲۳ ؛ «نقد سندى رساله ذهبيه»، جواد شكورى، منتشر شده در مجموعه مقالات اوّلين همايش علمى و پژوهشى طب الرضا عليه السلام ؛ «ويژگى هاى منحصر به فرد رساله ذهبيه» ، سيّد سعيد اسماعيلى، منتشر شده در كتاب درآمدى بر طب از منظر امام رضا عليه السلام .