کد خبر:٤٠٥٥٣٤بازدید:348تاریخ درج:چهارشنبه ١٧ بهمن ١٣٩٧

 احمد بن على نجاشى‏

محدثان

احمد بن على نجاشى‏

ولادت‏

وى، احمد بن على بن احمد بن عباس بن محمد بن عبد الله بن ابراهيم بن محمد بن عبد الله نجاشى است.

نجاشى در سال‏372 هجرى در شهركوفه‏ به دنيا آمد. پدر او نيز از محدثين و بزرگان شيعه است.

كنيه وى بنا بر تحقيق« ابو الحسين» است( البته بعضى كنيه ابو العباس را به اشتباه براى او ذكر كرده ‏اند.) لقب او نجاشى است.( نجاشى بدون تشديد و با فتح و كسر نون خوانده مى‏شود كه با كسره افصح است).

خاندان‏

جد او عبد الله نجاشى، والى اهواز بوده كه نامه‏اى به امام صادق عليه السلام نوشته و امام عليه السلام در جواب،«رساله اهوازيه» را براى او نوشته است.

نجاشى اهل كوفه و اسدى است و چنان كه خود ذكر كرده نسبش به عدنان مى‏رسد. خاندان او« آل ابى السمال»، از بزرگان كوفه بوده ‏اند و از گذشته همواره مورد تكريم و احترام مردم قرار داشته‏ اند.

سفرها

احمد بن على نجاشى بيشتر عمر خويش را در بغداد گذراند و تنها در چند مورد مسافرت نموده و از بغداد خارج شد كه بيشتر براى زيارت عتبات عاليات بوده است.

از جمله سفرهاى او مى‏توان به سفر او در سال‏400 هجرى به نجف اشرف اشاره نمود، كه مدتى نيز در جوار امير المؤمنين عليه السلام باقى ماند. سفرى نيز به سامراء داشته و به زيارت عسكريين عليهما السلام مشرف شده است.

البته چند بار هم به وطن اصلى خويش، كوفه، مراجعت نموده و در آنجا حديث شنيده و اجازه گرفته يا اجازه داده است.

دقت و وثاقت نقل‏

از جمله مسائل قابل توجه پيرامون نجاشى آن است كه وى تنها از موثقين و افراد معتبر روايت نقل كرده و با اينكه روايات فراوانى از افراد ضعيف يا متهم به ضعف و طعن در اختيار داشته آنها را اصلا نقل نكرده است.

در موارد فراوانى مى‏گويد در فلان موضوع رواياتى در اختيار دارم كه از شخصى ضعيف يا كتابى ضعيف و مطعون است لذا آنها را نقل نمى ‏كنم.

احتياط و توجه او به حدى بوده كه حتى حاضر به شنيدن حديث از افراد ضعيف هم نبوده است. اين نكته ارزش منقولات بزرگانى چون نجاشى را دو چندان مى‏ كند و انسان را نسبت به روايات آنها مطمئن مى ‏سازد، خصوصا كه آنان نزديكتر به عصر روات بوده‏ اند و از اعتبار و عدم اعتبار آنها به خوبى اطلاع داشته‏ اند.

مهمترين اقدام‏

مهمترين كارى كه نجاشى در عمر خويش انجام داده تأليف كتاب‏«فهرست اسماء مصنفين» يا همان« رجال نجاشى» است كه پس از گذشت نزديك به هزار سال از تأليف آن و نوشته شدن صدها كتاب رجال ديگر، هنوز هم مهمترين منبع براى شناخت وثاقت و عدم وثاقت راويان حديث مى‏باشد.

به اعتراف بزرگان علم رجال و فقها و محدثين،« رجال نجاشى» حرف اول را در ميان كتب رجال مى‏ زند و در هنگام معارضه، قول نجاشى بر ديگران مقدم است و ديگر كتب را ياراى مقابله با رجال نجاشى نيست.

اساتيد و مشايخ‏

نجاشى- عليه الرحمة- از تعداد زيادى از بزرگان روايت شنيده و روايت نقل كرده است. از جمله اساتيد او مى‏ توان به:

1- پدرش على بن احمد نجاشى 2- شيخ مفيد( متوفاى 413 هجرى) 3- احمد بن عبد الواحد بزاز، معروف به ابن حاشر( متوفاى 423 هجرى) 4- احمد بن على سيرافى 5- ابن غضائرى، حسين بن عبيد الله و فرزندش احمد بن حسين 6- هارون بن موسى تلعكبرى و فرزندش ابو جعفر بن هارون 7- احمد بن محمد بن عمران، معروف به ابن جندى، اشاره نمود.

شاگردان‏

از جمله شاگردان نجاشى ‏اند:

1- شيخ الطائفة، شيخ طوسى 2- شيخ ابو الحسن صهرشتى 3- سيد عماد الدين بن معبد حسنى مروزى‏

تأليفات‏

آنچه از كتب نوشته شده توسط نجاشى در دست است عبارتند از:

1- كتاب الجمعة و ما ورد فيه من الأعمال 2- كتاب الكوفة و ما فيها من الآثار و الفضائل 3- كتاب أنساب بني نصر بن قعين 4- كتاب مختصر الأنواء و مواضع النجوم 5- كتاب الرجال يا فهرست أسماء مصنفي الشيعة( كتاب حاضر)

وفات‏

عالم بزرگوار و نسابه توانا، احمد بن على نجاشى، پس از78 سال زندگى پر بركت در سال‏450 هجرى( ده سال قبل از شيخ طوسى) در مطيرآباد، از نواحى‏سامراء دار فانى را وداع گفت و بسوى معبود پر كشيد.

اولين كسيكه به تاريخ و محل وفات او اشاره كرده علامه حلى( متوفاى 726 هجرى) در« خلاصه» است و قبل از او هيچ اشاره ‏اى در منابع شيعه و سنى به تاريخ وفات نجاشى ديده نمى ‏شود.